ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ
Heart – Leaved Moonseed
วงศ์
MENISPERMACEAE
ชื่ออื่นๆ
เครือเขาฮอ, เจตมูลหนาม, ตัว, เจตมูลยาน, เถาหัวด้วน, หางหนู
|
|
กลุ่ม
ไม่มี
ลักษณะทั่วไป
บอระเพ็ดเป็นไม้เถา ลำต้นมีตุ่มปมทั่วไป ขึ้นเกาะเกี่ยวตามต้นไม้ มักมีรากอากาศคล้ายเชิกเส้นเล็ก ห้อยย้อยลงมาเป็นสาย ใบเป็นใบเดี่ยวรูปใบพลูหรือรูปหัวใจ โคนใบหยักเว้าลึก ปลายใบหยักคอดเป็นติ่งสั้นๆ ดอกเล้กสีเหลืองอ่อน ออกรวมกันเป็นช่อตามปมของลำต้น ทั้งกลีบดอกและกลีบรอง กลีบดอกมีอย่างละ 6 กลีบ ผลกลมรี เป็นผลสด มีเนื้อเยื่อบางๆหุ้มเมล็ด
สรรพคุณ
ราก ต้น และ เถา มีสรรพคุณแก้ไขทุกชินด ขับน้ำย่อยอาหาร แก้กระหายน้ำ ปวดเมื่อยร่างกาย เป็นอายุวัฒนะ บำรุงกำลัง เจริญอาหาร
ใบ มีสรรพคุณ พอกปิดฝี แก้ฟกบวม แก้ปวดแสบปวดร้อน ลดความร้อน แก้ปวดฟัน ขับพยาธิ
ดอก มีสรรพคุณ ขับพยาธิ
ผลและลูก มีสรรพคุณ แก้ไข้ ขับเสมหะ
น่ารู้
บอระเพ็ดใช้จำกัดศัตรูพืชได้ โดยสับเถาเป็นชิ้นเล็กๆ แช่น้ำ -3ลิตร ทิ้งไว้ 1 ชั่วโมง กรองเอาน้ำไปฉีดพ่น เพื่อป้องกันเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล เพลี้ยจักจั่นสีเขียว โรคยอดเหี่ยว โรคข้าวตายพราย (ข้าวลีบ) และข้าวหัวหงอก (เกิดจากหนอนกอ ) พืชอีกชนิดที่คล้ายกับบอระเพ็ดอยู่ในสกุลและวงศ์เดียวกัน คือ ชิงช้าชาลี (Tinospora baenzigeri Forman) มีตุ่มตามลำต้นน้อยกว่าและมีตุ่มคู่หนึ่งอยู่บนแผ่นใบตรงโคนเส้นกลาง มีสรรพคุณช่นเดียวกับบอระเพ็ด
วิจัย
ลำต้นมีสาร borapetol A,borapetol B,borapetoside A,borapetoside B,tinocrisposide N-formylanondine, N-formylnornuciferine,N-acetyl nornuciferine, Y-sistosterol,picrotein,tinotubride, cycloeucalenol และ cycloeucalenone สารสกัดจากต้น มีฤทธิ์ลดไข้ และลดระดับน้ำตาลในเลือด ต้านอนุมูลอิสระ และลดไขมันในเลือด