ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ Climbing staff tree, Black - oil tree, Intellect tree วงศ์ CELASTRACEAE ชื่ออื่นๆ กระทุงลาย, นากแตก, มะแตก

กระทงลายเป็นไม้เถารอเลื้อย เนื้อแข็ง ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปวงรีหรือ รูปวงรีแกมขอบขนาน ดอกช่อออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ กลีบดอกสีเขียว ผมแห้ง แตกได้ รูปทรงกลมหรือรูปไข่ เมล็ดมีเยื่อสีน้ำตาลแดง

รากใบและเถามีสรรพคุณแก้ปวดท้อง แก้บิด แก้ไข้ บำรุงน้ำนมหลังคลอดบุตร เนื้อไม้มีสรรพคุณแก้วัณโรค ผลและเมล็ดมีสรรพคุณรักษาโรคปวดตามข้อ รักษาโรคเหน็บชา ขับเหงื่อ น้ำมันมีสรรพคุณแก้เหน็บชาและขับเหงื่อ

ใบ ดอก และเนื้อในเมล็ดสามารถรับประทานได้ น้ำมันจากเมล็ดยังสมารถใช้ตามไฟหรือเคลือบกระดาษกันน้ำซึม ตามตำราอายุรเวทของอินเดีย ใบกระทงลายมีสรรพคุณกระตุ้นประจำเดือน เมล็ดมีรสเปรี้ยว ขม กระตุ้นความอยากอาหาร เป็นยาระบาย ทำให้อาเจียน บำรุงกำลังทางเพศ บำรุงสมอง น้ำมันจากเมล็ดช่วยให้ฟอกเลือด และบรรเทาอาการปวดท้อง ในอินเดียยังมีการบริโภคเมล็ดและน้ำมันจากเมล็ดเพื่อเพิ่มความจำ มีงานวิจัยหลายชิ้นยืนยันฤทธิ์ทางเภสัชวิทยานี้

น้ำมันที่ได้จากเมล็ดมีฤทธิ์ทำให้ง่วงนอนและต้านการชัก ช่วยเพิ่มความจำและต้านอนุมูลอิสระ สารสกัดจากเมล็ดมีฤทธิ์ระงับปวดและต้านการอักเสบ